هشدار جدی ایران به آژانس
پس از انتشار آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درمورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران که در آن قید شده بود با وجود ادامه راستی‌آزمایی‌ها، ذخایر اورانیوم غنی شده ایران از میزان تعیین شده در توافق برجام عبور کرده است، روز گذشته جلسه شورای حکام آژانس با محوریت چند موضوع که مهمترین آنها موضوع ایران بود، برگزار شد.
روزنامه ابتکار : در این جلسه که برای نخستینبار به علت شیوع ویروس کرونا به شکل مجازی برگزار شد، علاوه بر موضوع ایران، بحث‌هایی همچون همکاری‌های فنی، گزارش سالانه سال 2019 و اجرای پادمان‌ها درخصوص برنامه هسته‌ای کره‌شمالی نیز در دستور کار قرار داشت و میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در پیامی توئیتری خبر داد که به علت مجازی بودن جلسه، هیچ گونه رای‌گیری به صورت مجازی در کار نبوده و درصورتی که تصمیمی به دلیل اتفاق نظر اعضاء گرفته شود، رئیس جلسه ملزم به برگزاری یک جلسه حضوری خواهد بود.
رویکرد جدید مدیرکل آژانس
در همین راستا دیروز رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بیانیه‌ای با اشاره به فعالیت‌های آژانس درمورد برنامه هسته‌ای ایران تحت قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل مدعی شد که ایران بیش از چهار ماه است که دسترسی بازرسان به دو محل را ایجاد نکرده و نزدیک به یک سال است که درمورد سوالات آژانس درخصوص مواد هسته‌ای اعلام نشده احتمالی مشارکت نداشته است.
هرچند گروسی در بخشی دیگری از سخنان خود تاکید کرده که ایران در ماه ژانویه اعلام کرده است برنامه هسته‌ای آن دیگر تابع هیچ محدودیتی در محدوده اجرایی نخواهد بود و این کشور مانند قبل به همکاری با آژانس ادامه خواهد داد و تا به امروز، آژانس شاهد هیچ تغییری در زمینه اجرای تعهدات هسته‌ای ایران با توجه به این مواردی که اعلام کرد و یا در سطح همکاری ایران با فعالیت‌های راستی‌آزمایی و بازرسی تحت برجام نبوده است، اما وی در پایان سخنان خود اشاره کرده که من از ایران می‌خواهم که فورا و کاملا با آژانس همکاری کند از جمله اینکه بی‌درنگ دسترسی به محل‌های تعیین شده از جانب ما را فراهم کند. اشاره گروسی درخصوص اینکه ایران تابع هیچ محدودیتی در محدوده اجرایی نخواهد بود، اشاره به گام پنجم هسته‌ای ایران است که مطابق با آن طبق دستور رئیس‌جمهوری در دی ماه سال گذشته اعلام شد که ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی شامل ظرفیت غنیسازی، درصد غنیسازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه مواجه نیست و از این پس برنامه هسته‌ای ایران صرفا بر اساس نیاز‌های فنی خود پیش می رود.
واکنش ایران به مدیرکل آژانس
هرچند پس از فوت یوکیو آمانو مدیرکل سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران برخی رویکردهای رافائل گروسی آرژانتینی را نشانه‌ای از عدم استقلال وی در برابر آمریکا و رژیم صهیونیستی دانسته و در این خصوص هشدار داده بود، دیروز بار دیگر سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه، گزارش اخیر آژانس و ادعاهای مطرح شده در آن را نیز مورد انتقاد قرار داد و گفت: بر مبنای ادعای جاسوسی رژیم صهیونیستی و شخص نتانیاهو آنها موضوعی که بسته شده است را باز می‌کنند و این جای تاسف دارد که آژانس به جای اتکا به مدارک متقن و نگاه به همکاری‌های سطح بالای ایران با آژانس به ادعاهای رژیمی می‌پردازد که خصومتش با مردم، نظام ایران و خطری که برای عرصه بینالملل دارد بر همگان مشخص است. ما به آژانس توصیه می‌کنیم که در این زمینه قدری آیندهنگری داشته باشد و مبنای سوالات خود را مسائل دقیق‌تر و قانونی‌تر قرار دهد، نه ادعاهای یک رژیم که مدعی است از طریق جاسوسی به آنها دست پیدا کرده است. موسوی همچنین تصریح کرد: ایران تاکنون همکاری‌های سطح بالای با آژانس داشته و این نهاد باید این همکاری‌ها را قدر بداند و تحت تاثیر برخی از رژیم‌ها و کشورها و حاشیهسازیهای بیمورد آنها نباشد.
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین در نشست خبری روز گذشته خود در پاسخ به این سوال که اگر در جلسه شورای حکام قطعنامه‌ای علیه ایران تصویب شود، واکنش تهران چه خواهد بود؟ تاکید کرد: امیدواریم کار به آنجا نکشد. مبنای این نشست ادعاهای واهی رژیم صهیونیستی بوده و این رژیم مدعی است که از طریق جاسوسی به اسنادی دست پیدا کرده که مربوط به سال‌های قبل است. ما رویکرد آژانس در این زمینه را سازنده نمی‌دانیم و این رویکرد مورد قبول ما نیست. همکاری‌های ایران با آژانس بعد از کاهش تعهدات برجامی همچنان ادامه پیدا کرده و ایران با اطلاع آژانس این اقدامات خود را انجام داد و اگر آنها بخواهند این رویه را در پیش بگیرند قدری تعامل با این نهاد بین المللی دچار مشکل می‌شود. طبیعی است که اگر تصمیم غیر سازنده‌ای گرفته شود امکان دارد که ایران واکنش در خوری نشان دهد و احتمالا آنها حدس خواهند زد که این تصمیم و واکنش چه خواهد بود.
آزمون شرکای برجام در ماه‌های آینده
بحث‌های اخیر از سوی آژانس درمورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران در حالی مطرح می‌شود که پس از خروج آمریکا از برجام، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پانزده گزارش خود همکاری ایران با این سازمان بین‌المللی را مطابق با برجام تائید کرده بود. با این حال در طول دو سال گذشته و از زمان خروج آمریکا از برجام، تلاش‌هایی از سوی این کشور به همراه متحدانش به عمل آمده تا فعالیت های هسته‌ای و موشکی ایران را مغایر با قطعنامه 2231 شورای امنیت نشان دهد.
درواقع به گفته کارشناسان، سیاست آمریکا از همان زمان خروج از برجام، فراهم آوردن مقدماتی برای فروپاشی این توافق بوده است. ابتدا آمریکا با اعمال سنگین‌ترین فشارهای تحریمی قصد داشت که ایران را به خروج از توافق هسته‌ای وا داشته و تمامی هزینه‌های شکست آن را به دوش تهران بیندازد. پس از عملی نشدن این موضوع، ایالات متحده سعی کرد تا با اعمال فشار بر سایر شرکای برجام، مکانیسم ماشه را فعال کرده و بعد از آنکه جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که این موضوع تا زمان نامشخصی از دستور کار اروپا خارج است، ایالات متحده قصد دارد تا با ذیفنع نشان دادن خود در توافقی که از آن خارج شده، مقدمات تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران را که قرار است در مهر ماه امسال مطابق با برجام لغو شود، فراهم آورد. موضوعی که به گفته ناظران از مبانی حقوقی لازم برخوردار نبوده و هرچند تاکنون سایر شرکای برجام به خصوص چین و روسیه به صورت علنی با آن مخالفت کرده‌اند، اما باید منتظر ماند تا رویه اعضای شورای امنیت سازمان ملل در این خصوص کاملاً مشخص شود؛ امری که می‌تواند در مسیر آتی برجام و همکاری‌های میان شرکای باقی مانده این توافق اثراتی جدی و در خور توجه داشته باشد.
دیدگاه تان را بنویسید