مواضع ترکیه، عربستان و امارات در قبال ایران چگونه خواهد بود؟

مروان قبلان در العربی الجدید نوشت: حتی پیش از واگذاری رسمی قدرت به دولت جو بایدن که در تاریخ بیستم ماه آینده صورت می‌گیرد، پیامد‌های پیروزی رئیس جمهور منتخب به شکل صف آرایی‌های جدید و تغییر در رفتار دولت‌ها و حکومت‌ها شروع به نمایان شدن است. با اینکه به دلیل اهمیت ایالات متحده و جایگاه آن بعنوان یک قدرت بزرگ، پیروزی بایدن دارای بعد جهانی بود، اما این اتفاق در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه تاثیر بیشتری دارد، جایی که دولت‌ها از عوامل خارجی برای بقای در قدرت استفاده می‌کنند.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در خلیج فارس، به سرعت اقداماتی برای جمع کردن صفحه بحران و پایان دادن به محاصره قطر انجام شد، تا زمینه سازی لازم برای روی کار آمدن دولت جدید آمریکا فراهم شود، این در حالی است که تمام تلاش‌های قبلی در رابطه با صلح  شکست خورده بود.

با توجه به اینکه رسیدن ترامپ به حکومت، علت اصلی شعله ور شدن بحران بود، طبیعتا کنار رفتن او از قدرت هم منجر به وقوع تغییر در دینامیک‌های حل بحران می‌شود، بویژه بین قطر و عربستان سعودی که نسبت به دیگر دولت‌های منطقه خود را در شرایط سخت تری برای تعامل با دولت بایدن می‌بیند.

مساله تنها این نیست، بلکه خروج ترامپ از کاخ سفید می‌تواند موجب بروز اختلافاتی بین دولت‌های عضو ائتلاف علیه قطر و همچنین در استراتژی‌های تعامل آن‌ها با متغیر روی کار آمدن دولت جدیدی شود که سیاست خارجی قدیمی آمریکا را در پیش می‌گیرد. در شرایطی که امارات تقویت روابط خود با اسرائیل را برگزیده و می‌تواند وارد مرحله ائتلافی برای مقابله با ترکیه و ایران و حمایت از خود در برابر تغییرات سیاست خارجی آمریکا شود، سعودی‌ها هم مایل به حل اختلافات خود با قطر و آتش بس با ترکیه هستند، چرا که ترکیه هم خود را در مسیر برخورد احتمالی با دولت بایدن می‌بیند.

در حالی که آنکارا و ریاض از بایدن و سیاست‌های او بیمناکند، یک فضای خوش بینی در تهران حکمفرما شده است که نتیجه انتظار برای بازگشت ایالات متحده به توافق هسته‌ای و احتمال رفع تحریم‌ها علیه ایران، بویژه در زمینه نفت است.

انعکاس‌های پیروزی بایدن، به روابط بین ترکیه و ایران نیز رسیده است، چرا که انتظار می‌رود در صورت رفع تحریم‌های ایران توسط دولت بایدن، نیاز اقتصادی ایران به ترکیه کاهش یابد. علاوه بر اینکه تهران خوشحالی خود از پایان مجوز واشنگتن به ترکیه برای آزادی عمل و تثبیت منافعش از قفقاز تا لیبی، سوریه و مدیترانه را مخفی نمی‌کند، همانطور که در جریان واکنش شدید اللحن ایران به شعرخوانی اردوغان شاهد قاطعیت تهران در مورد ادعا‌های ترکیه بودیم.

گشایش در روابط سعودی با ترکیه و دوری ترکیه از ایران، می‌تواند منجر به اختلال در ائتلاف سعودی-اماراتی هم بشود، همچنانکه در هفته‌های اخیر حمایت عربستان از قوای کردی اثرگذار در شمال شرق سوریه کاهش یافت، اما امارات همچنان به سرمایه گذاری خود ادامه می‌دهد، تا ابزاری برای برانگیختن خشم ترکیه و محاصره آن در اختیار داشته باشد.

در این میان، ممکن است روابط سعودی با مصر هم به سردی گرایده، تا مصر به سمت نزدیکی با امارات، فرانسه و اسرائیل حرکت کرده و به این شکل بتواند با ترکیه مقابله کند.

تمام این تحولات و پیش بینی‌ها در شرایطی است که هنوز بایدن سکان حکومت را در دست نگرفته است، با این اوصاف، پس از واگذاری دولت به بایدن و شروع حکومت او، چه اتفاقاتی بوقوع می‌پیوندد؟