رئیس‌جمهور چه کسی می‌شود؟

نام‌نویسی تمام شد و حالا تحلیلگران با نام‌های متعددی مواجه شده‌اند که خود را داوطلب نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری کرده‌اند. برخی نام‌ها تکراری‌اند و برخی دیگر اگرچه جدیدند اما حدس زده می‌شد در انتخابات 1400 حضور یابند. ساده بگوییم، از دیروز که زمان ثبت نام تمام شده، بحث بر سر این است که آرایش و چینش نهایی نامزدهای انتخاباتی به چه شکل خواهد بود. این بحث البته فقط به اینجا ختم نمی‌شود که شورای نگهبان کدام یک از نامزدها را تأییدصلاحیت خواهد کرد، بلکه پس از آن را نیز در بر خواهد گرفت؛ آنجا که سوال می‌شود کدام نامزد به نفع کدام نامزد کنار خواهد رفت؟

اجازه دهید از همین ابتدا بحث را روی گزاره اول ببریم. کدام نامزدها قطعا از فیلتر شورای نگهبان رد خواهند شد؟ البته که ما شورای نگهبان نیستیم اما بر اساس رویه موجود می‌توان نام چندنفر را که قطعا در صحنه می‌مانند ذکر کرد؛ ابراهیم رئیسی، علی لاریجانی، سعید جلیلی، محسن رضایی و حسین دهقان. در این میان نام چندنفر دیگر هم در زمره «احتمالا تأیید می‌شودها» قرار می‌گیرد مانند عزت‌الله ضرغامی، اسحاق جهانگیری و احتمالا یک نام دیگر از میان کم‌رأی و کمتر‌ شناخته‌شده ها که معمولا در ادوار انتخابات حضور داشته‌اند. اگر صحنه را چنین تصور کنیم، آنگاه به مرحله دوم پرسش تحلیلگران خواهیم رسید و آن اینکه کدام نامزد به نفع کدام نامزد دیگر کنار خواهد رفت و آیا اصلا چنین خواهد شد؟ پرس بسیار مهمی است که البته درباره دو جناح پاسخ کاملا متفاوتی دارد.

درباره اصولگرایان تصویر و تصور اولیه این بود که اگر آقای ابراهیم رئیسی نامزد انتخابات شود، چهره‌های ارشد اصولگرا از نامزدی در انتخابات دوری خواهند کرد، لکن آنچه در نهایت رخ داد چیزی غیر از این بود؛ بنابراین بر اساس شناختی که وجود دارد، می‌توان گفت محسن رضایی احتمالا تا روز آخر در انتخابات خواهد ماند و به نفع کسی کنار نمی‌رود. از بیانیه شورای ائتلاف و شورای وحدت هم اینگونه بر می‌آید که سید ابراهیم رئیسی نامزد نهایی این دو شوراست و او نیز قطعا تا پایان در انتخابات باقی می‌ماند. سعید جلیلی اما روایت و حالتی متفاوت دارد. او در سال92 تا روز آخر در انتخابات باقی ماند و در سال96 اما برای وحدت جناح از نامزدی در انتخابات منصرف شد. اینکه او در نهایت رفتار سال92 را در پیش می‌گیرد یا 96 از حالا مشخص نیست اما منصفانه اگر بگوییم او می‌تواند مانند سال92 یکی از قطب‌های اصلی مورد بحث در انتخابات باشد؛ به یک معنا اصلاح‌طلبان نیز تمایل فراوان دارند که قطب اصلی خود را با او بسازند تا سید ابراهیم رئیسی را از قطب اول بودن به قطب سوم تبدیل کنند. درست همان کاری که با محمدباقر قالیباف در سال92 کردند.

درباره حسین دهقان هم می توان گفت که اگرچه بسیار خوب حرف می زند و می‌تواند صحنه انتخابات را هیجانی کند، اما سخت است که او را قطب انتخابات بدانیم. اینکه او در نهایت به نفع کسی کنار برود یا نه شاید به جهت اینکه فعلا در نظرسنجی‌ها سبد رأی او چندان پر نیست، چندان هم این مسئله حایز اهمیت نباشد، لکن این حرف برای امروز است فلذا ممکن است او به دلیل فعالیت‌های انتخاباتی‌اش بتواند سبد رأی خوبی هم در نهایت پیدا کند .هرچه هست کنار رفتن یا ماندن او بر اساس نظرسنجی‌های موجود چندان قابل محاسبه موثر نیست.

و اما بعد ...

این علی لاریجانی که دیدیم بسیار پر قدرت در انتخابات ظاهر شده است؛ تاکتیک‌های انتخاباتی پر سروصدا انتخاب کرده تا دیگر نتوان او را دستِ‌کم در فضای انتخاباتی یک شخصیت آرام قلمداد کرد. وقتی او گفت دادگاه و پادگان یعنی آمده است که خود را قطب انتخابات کند و حرف‌هایی زد که جنسش مطلوب اصلاح‌طلبان بود. او می‌خواهد در بازار اصلاح‌طلبان خریدار داشته باشد. به نظر با همین حرف‌ها او خیلی خوب خواهد فروخت. به محض اینکه او حرف زد نامزدهای بعدی که اتفاقا نامزدهای اصلی هم بودند، موضع گرفتند و علیه او حرف زدند. فارغ از درستی یا نادرستی گزاره‌ای که علی لاریجانی مطرح کرده منصفانه اگر بگوییم او تا اینجای کار موثر بوده است.

اجازه بدهید به سمت اصلاح طلبان هم برویم. وقتی سید حسن خمینی توصیه را پذیرفت و در انتخابات حاضر نشد، وقتی محمد جواد ظریف افشای نوار صوتی‌اش کارگر افتاد و او هم دست بیعت اصلاح‌طلبان را پس زد، نگاه‌ها به این خیره شد که نامزد اصلاحات چه کسی خواهد بود؟ در میان نام‌های موجود این اسحاق جهانگیری بود که برای ثبت نام به عنوان مرد اول اصلاحات به ستاد انتخابات کشور رفت. جهانگیری معاون اول دولت روحانی است. ما شورای نگهبان نیستیم اما برای تحلیلگران کمی سخت است پیش‌گویی اینکه او حتما تأیید صلاحیت می‌شود و برای اصلاح‌طلبان هم سخت‌تر است که او را نامزد اصلی انتخابات برای اصلاحات بدانند زیرا اسحاق جهانگیری آینه تمام‌نمای دولت حسن روحانی است. او هرچه می‌خواهد بگوید اما اسحاق جهانگیری برای خیلی از ایرانی‌ها همان حسن روحانی است.

اما به قول کلاب‌ هاوسی‌ها اجازه بدهید درباره تاپیک مطلب به ادامه بحث بپردازیم؛ چه کسی رئیس‌جمهور خواهد شد؟ می‌نویسم که ثبت شود:اصلاح طلبان در نهایت به علی لاریجانی خواهند رسید و آن سوی میدان بسیار مهم است که در نهایت صحنه بازی چگونه چیده شود. نسخه‌ای که اصلاح‌طلبان آماده کرده‌اند این است؛ حملات چندسویه توسط نیروهای اصولگرای موجود در صحنه انتخابات به ابراهیم رئیسی، قطب‌سازی خودشان با سعید جلیلی.

به نظر می‌رسد این انتخابات اصلا پیچیده نیست؛ این رقابت دقیقا شبیه انتخابات سال92 است. اصلاح‌طلبان سخت مشغول کارند!