آیا می‌دانید ترجمه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
مترجم خوب کیست و ترجمه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ در این مقاله، از ترجمه خوب و ویژگی‌هایش خواهیم گفت.
در دوران کودکی، با هایدی هم‌دردی می‌کردیم و با هر گل سوباسا، غرور وجودمان را فرا می‌گرفت، فارغ از آن‌که هر کدام متعلق به کدام گوشه‌ی جهان‌اند و به چه زبانی سخن می‌گویند. بله، ترجمه، از همان کودکی، مرزهای زبانی را در هم شکست و ما را از سرزمین خودمان فراتر برد. اما نقش ترجمه در زندگی ما فقط محدود به همین موارد نمی‌شود. ترجمه راه‌مان را به سوی کسب علم و دانش همواره می‌کند و حتی، گاه، سرنوشت‌مان را به دست می‌گیرد. در نتیجه، انسان، به عنوان موجودی کمال‌طلب به دنبال ترجمه خوب است و ترجمه خوب را نیز مترجم خوب ارائه می‌دهد! اما مترجم خوب کیست و ترجمه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ در این مقاله، از ترجمه خوب و ویژگی‌هایش خواهیم گفت.
برای آشنایی با ویژگی‌های ترجمه خوب، با ما همراه باشید!
ترجمه به مثابه ابزاری برای برقراری ارتباط
انسان‌ها، همواره، در پی برقراری ارتباط با یکدیگر بوده‌اند و زبان نیز، همواره، از راه‌های برقراری این ارتباط بوده است. تنوع زبانی در جهان ابزار دیگری را برای برقراری این ارتباط به میان آورد: «ترجمه».
ترجمه مهم‌ترین ابزاری است که می‌تواند مسئله‌ی برقراری ارتباط میان زبان‌های مختلف را در قالب‌های مختلف آسان کند:
- صحبت‌های روزمره
- متون علمی و تخصصی
- ارتباطات تجاری و اقتصادی
- انتشار کتب و نشریات
و سایر موارد.
ترجمه‌ی خوب و باکیفیت می‌تواند این رسالت را به بهترین شکل انجام دهد.
ترجمه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟
برای شناخت ترجمه خوب، پیش از هر چیزی، باید به سراغ پاسخ این سوال برویم: ترجمه خوب چه ویژگی‌هایی دارد؟ پاسخ این سوال محدود به یک جمله و دو جمله نمی‌شود، بلکه می‌توان ساعت‌ها، پیرامون ویژگی ترجمه خوب صحبت کرد و چندین مقاله در موردش نوشت.
در ابتدا، ویژگی‌های یک ترجمه خوب را به طور خلاصه برای‌تان می‌گوییم، سپس، هر کدام از ویژگی‌ها را، به تفصیل، شرح خواهیم داد.
و اما ویژگی‌های ترجمه خوب چیست؟
- انتقال کامل و صحیح مفاهیم
- انتقال صحیح پیام اصلی متن
- سلیس و روان بودن متن
- حفظ سبک و لحن مولف
- در بر داشتن عبارات رایج در زبان مقصد
- حفظ ظرافت‌های متن اصلی
- توجه به تفاوت‌های فرهنگی و غیره
- ترجمه صحیح عبارات و کلمات تخصصی
- رعایت علائم و نکات ویرایشی زبان مقصد
به طور خلاصه، ترجمه خوب نباید بوی ترجمه بدهد.
این‌ها فقط بخشی از ویژگی‌های یک ترجمه ی خوب هستند.
مترجم، برای ارائه ترجمه‌ای خوب، باید به موارد گوناگونی توجه کند و همچنین، دقت نظر بالایی داشته باشد.
·مترجم خوب پیام مولف را به درستی منتقل می‌کند!
بله! انتقال صحیح پیام و منظور مولف از مهم‌ترین ویژگی‌های ترجمه خوب است. به طور حتم، در هر متنی، نویسنده یک یا چند پیام مشخص را مد نظر دارد و متن را نیز بر اساس همان پیام یا پیام‌ها تالیف می‌کند. بنابراین، یکی از وظایف مهم مترجم این است که مفهوم و پیام اصلی متن را به درستی و با استفاده از صحیح‌ترین عبارات، به خواننده منتقل کند.
·یک ترجمه خوبْ خوانش‌پذیر است!
بله. یک ترجمه خوب بسیار روان و خوانش‌پذیر است و خواننده آن را به آسانی می‌خواند و درک می‌کند. ارائه متنی خوانش‌پذیر از وظایف مهم مترجم است. گاهی مترجم به دلیل نداشتن تسلط کافی بر زبان مبدا و مقصد، به سراغ کلمه‌ها، عبارات یا جملات ثقیل و دشوار می‌رود و همین سبب دشواری خوانش و درک مطلب می‌شود.
بنابراین، روان بودن متن از ویژگی‌های بسیار مهم ترجمه خوب است.
پس مترجم گرامی، لطفاً روان و سلیس بنویس!
·مترجم باید لحن مولف را حفظ کند.
در هر متنی، نویسنده لحن مشخصی دارد و متن را نیز بر اساس آن تالیف می‌کند. مترجم خوب از لحن متن اصلی فاصله نمی‌گیرد و آن را به همان شکل به مخاطب ارائه می‌دهد.
به عبارت ساده، مترجم باید در حفظ لحن مولف بکوشد!
·ترجمه خوب نه خیلی طولانی است و نه خیلی کوتاه!
هر متن، بر اساس موضوع و محتوایش، می‌تواند طول مشخصی داشته باشد. یادتان باشد که متن ترجمه شده نباید کوتاه‌تر یا بلندتر از متن اصلی باشد. البته در این مبحث، سخت‌گیری زیاد نیز خوب نیست. ولی، به طور کلی، هنگام ترجمه باید طول متن مبدا را در نظر داشت.
- یک ترجمه خوب تحت‌اللفظی نیست.
مترجم خوب و کاربلد، در ترجمه متون مختلف، به خصوص متون تخصصی، از کلمات و عبارات نامانوس استفاده نمی‌کند. گاهی، برخی مترجم‌ها، به دلیل نداشتن دانش کافی، صرفاً ترجمه‌ای تحت الفظی را از متن ارائه می‌دهند و در ترجمه‌شان، از عبارات غیررایج در زبان مقصد استفاده می‌کنند. این سبب کاهش کیفیت متن می‌شود و درک مطلب را برای خواننده آن دشوار می‌کند.
·در ترجمه خوب، نکات ویرایشی و نگارشی رعایت می‌شوند!
در هر متنی، اعم از متن مبدا و متن ترجمه شده، باید همه‌ی نکات نگارشی و ویرایشی رعایت شود. متنی مملو از اشتباهات نگارشی و ویرایشی ذهنیت بسیار بدی را برای مخاطب ایجاد می‌کند.
بنابراین، در یک ترجمه خوب، نکات ویرایشی و نگارشی رعایت شده‌اند!
ترجمه‌ی خوب تخصصی چه ویژگی‌هایی دارد؟
در مبحث ترجمه، معمولاً، با متون تخصصی روبه‌رو هستیم؛ متونی حاوی واژگان تخصصی یک رشته مشخص. در این حالت، بهتر است مترجم مسلط بر رشته تخصصی مورد نظر باشد تا بتواند ترجمه صحیحی را از متن، به خصوص از لغات تخصصی آن، ارائه دهد.
اگر رشته تحصیلی مترجم مرتبط با زمینه‌ی متن نباشد، بهتر است علاوه بر ترجمه، مطالعه‌ی کوتاهی نیز در زمینه‌ی موضوع مورد بحث داشته باشد.
چرا ترجمه خوب مهم است؟
از اهمیت ترجمه خوب همین بس که ترجمه می‌تواند بر سرنوشت شخص تاثیر بگذارد. اما چگونه؟ ترجمه و سرنوشت چه ارتباطی به یکدیگر دارند؟
شبکه مترجمین ایران (transnet.ir) اهمیت ترجمه را به خوبی درک می‌کند. بازتاب درک این اهمیت در شعار ما پیدا است:
«اهمیت ترجمه را در پذیرش مقاله‌ی شما درک می‌کنیم»
در مقام مترجم، باید از اهمیت این کار آگاه باشید و نقش‌تان را در ارائه‌ی ترجمه، به بهترین شکل، ایفا کنید.
سخن آخر
همان‌طور که مشاهده کردید، یک ترجمه خوب باید ویژگی‌های متعددی داشته باشد تا بتواند نظر مخاطبین را جلب کند و تاثیر مورد نظر را روی آن‌ها بگذارد. ویژگی‌های مختلفی مانند، انتقال صحیح پیام متن، بیان سلیس و روان، رعایت تفاوت‌های فرهنگی و غیره، استفاده از عبارات مرسوم در زبان مقصد، رعایت نکات ویرایشی و نگارشی و سایر موارد، می‌توانند یک متن ترجمه شده معمولی را، به یک متن ایده‌آل برای مخاطبین تبدیل کند.
مترجم خوب بر زبان مبدا و مقصد مسلط است، نکات ویرایشی و نگارشی را می‌شناسد، با کلیت موضوع آشنایی کامل دارد. در نتیجه، می‌تواند ترجمه‌ای خوب را ارائه دهد و سرنوشت شما را بسازد!
از اینکه تا به این‌جا، با ما همراه بودید، سپاسگزاریم!
منبع : شبکه مترجمین ایران
دیدگاه تان را بنویسید