تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا موضوعی است که طی سال‌های گذشته به فراخور شرایط به بحث روز تبدیل شده و در بازه‌های زمانی مختلف اقداماتی در این خصوص از سوی دو طرف انجام شده است.

پایگاه خبری تحلیلی مثلث آنلاین:

از ابتدای روی کار آمدن جو بایدن پس از انتخابات ۲۰۲۰ با ادعای اولویت داشتن موضوعات و پرونده‌های حقوق بشری بر موضوعات سیاسی، خواستار از سرگیری مذاکرات درخصوص تبادل زندانیان شد.

لندن نیز با بهره‌گیری از فرصت ایجاد شده درخواست کرد که به صورت هم زمان مذاکرات مربوط به آزادسازی نازنین زاغری در قبال پرداخت بدهی‌های ایران در پرونده خرید‌های تسلیحاتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیز آغاز شود.

با پذیرش ایران، گفت‌وگو‌های غیر مستقیم پیرامون تبادل ۴ ایرانی در برابر ۴ آمریکایی به علاوه پرداخت ۷ میلیارد دلار از مطالبات بلوکه شده ایران در سایر کشور‌ها با آمریکا و مذاکره با انگلیس برای آزادسازی نازنین زاغری آغاز و تا حصول توافق نهایی ادامه یافت.

ایران از ابتدای شکل‌گیری این روند اعلام کرد که موضوع مبادله زندانیان هیچ ارتباطی به مذاکرات احیای برجام نداشته و رویکرد تهران در این زمینه تنها معطوف به پیگیری موضوعات حقوق بشری و انسان‌دوستانه است.

در این میان و پس از توقف مذاکرات وین در پایان دور ششم، به یک‌باره آمریکا بر خلاف ادعا‌های اولیه خود مبنی بر جدا بودن مسائل سیاسیِ فیمابین از موضوع تبادل زندانیان، مذاکرات وین را به این فرآیند گره زد و با این استدلال که پرداخت طلب ۷ میلیارد دلاری فرصت تنفس به ایران خواهد داد و انگیزه تهران برای تداوم حضور در مذاکرات احیای برجام را کاهش می‌دهد، توافق شکل گرفته را بر هم زد.

پس از استنکاف آمریکا از اجرای مفاد توافق، لندن نیز مجددا خواستار تحویل مراد طاهباز به سفارت سوئیس (حافظ منافع آمریکا) در تهران شد که البته به دلیل مخالفت ایران، روند تبادل با این کشور نیز متوقف شد.

این رفتار مزورانه که طی چند هفته گذشته با تبلیغات گسترده رسانه‌های غربی برای مقصر جلوه دادن ایران در روند تبادل زندانیان پیگیری شده، نشان داد که اولویت اصلی دولت آمریکا پیگیری اهداف سیاسی است و شعار حمایت از حقوق بشر تنها ابزاری در خدمت تامین امیال سیاسی به حساب می‌آید.

در همین راستا؛ یک مقام مطلع به «نور نیوز» گفت: گرچه ایران قبلا با اهداف حقوق بشری انسان‌دوستانه از موضع خود درخصوص «تبادل همه زندانیان ایرانی با همه زندانیان آمریکایی» کوتاه آمده و حاضر به تبادل‌های موردی شده بود، ولی اکنون با رفتار کثیف و تداوم عهدشکنی دولت بایدن، دیگر هیچ انگیزه‌ای از سوی ایران برای تداوم این روند وجود ندارد و لذا موضوع تبادل به شکل کنونی را به طور کلی از دستور کار خود خارج خواهد کرد.