مرگ محمد مرسی مشکوک بود؟

جسد تنها محمد مُرسی رئیس جمهوری غیرنظامی تاریخ مصر، در قبرستانی در منطقه مدینه‌النصر در شرق قاهره در کنار دیگر چهره‌های مهم جنبش اخوان المسلمین و با حضور خانواده‌اش دفن شد. دفن جسد محمد مرسی خبر بین المللی مهم امروز محسوب می شود.

محمد مرسی از حزب آزادی و عدالت (بازوی سیاسی جنبش اخوان‌المسلمین) در سال ۲۰۱۳ و تنها یک سال پس از به قدرت رسیدن، با تظاهرات مخالفان و مداخله نظامیان از مقام خود خلع و زندانی شد. ارتش مصر در روزهای پس از کودتا، صدها نفر از هوادران رئیس جمهوری اسلام‌گرای سرنگون شده را در قاهره و اسکندریه قتل عام کرد.

در دادگاه محمد مرسی چه گذشت

محمد مرسی بعد از حاضر شدن در دادگاه برای حدود ۵ دقیقه از پشت قفس شیشه ای در مقابل قاضی صحبت کرد.

دادستان عمومی مصر گفت محمد مرسی لحظاتی بعد از پایان سخنانش در دادگاه غش کرد. او بعد از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست داد.

جلسه دادگاه در روز دوشنبه به اتهامات جاسوسی علیه او مربوط می شد که به تماس های مظنون با گروه اسلام گرای حماس مربوط می شد.

محمد مرسی در ارتباط با سه پرونده مختلف به ۴۵ سال زندان محکوم شده بود. رهبری یک گروه غیرقانونی، بازداشت و شکنجه معترضان ضددولتی و افشای اسرار دولتی از اتهامات او بود.

خانواده او ماه پیش گفتند که مقام ها مکررا مانع دسترسی او به مراقبت های پزشکی شده اند و آنها اطلاعات زیادی درباره وضعیت سلامتی آقای مرسی نداشتند.

عبدالله پسر آقای مرسی به خبرگزاری رویترز گفت که محل نگهداری پیکر پدرش را نمی داند و مقام ها اجازه نمی دهند او در زادگاهش در دلتای نیل دفن شود.

ماگدالنا مغربی، معاون مدیر سازمان عفو بین الملل در امور خاورمیانه و آفریقای شمالی، گفت: "(مرسی) برای تقریبا شش سال در حبس انفرادی نگهداری شد، که فشار قابل توجهی بر سلامت روانی و جسمی او وارد کرد... او عملا با جهان بیرون تماسی نداشت."

سارا لی ویتسون، مدیر سازمان دیدبان حقوق بشر در امور خاورمیانه، گفت که مرگ آقای مرسی حادثه ای "وحشتناک اما قابل پیش بینی بود."

عبدالله پسر کوچک آقای مرسی در ماه مارس در مقاله ای در ستون آزاد واشنگتن پست نوشته بود که مقام های مصری "عمدا چنین رفتار می کنند، چون خواهان مرگ او در اثر "عوامل طبیعی" در اسرع وقت هستند."

واکنش‌ها به مرگ محمد مرسی

صفحه رسمی محمد مرسی در فیسبوک عبدالفتاح سیسی را قاتل محمد مرسی معرفی کرده است.

محمد مُرسی از رهبران نزدیک به رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری کنونی و نخست وزیر وقت ترکیه به شمار می‌رفت. رجب طیب اردوغان، در واکنش به خبر درگذشت محمد مرسی او را «شهید» نامید و به وی ادای احترام کرد.

گروه اخوان‌المسلمین با انتشار بیانیه‌ای مرگ رئیس‌جمهور سابق مصر را «قتلی حساب‌شده» خوانده و از شهروندان این کشور خواسته بود به طور گسترده در تشییع جنازه او شرکت کنند؛ امری که عملا محقق نشد.

محمد سودان، از سخنگویان اخوان المسلمین در بریتانیا، مرگ آقای مرسی را "قتل درجه یک" توصیف کرد و گفت او در طول دوران حبس فقط سه یا چهار بار اجازه بازدید با خانواده اش را پیدا کرده بود، درحالی که زندانیان به طور معمول اغلب هفته ای یک بار حق بازدید دارند.

کریسپین بلانت، نماینده پارلمان بریتانیا، خواستار "تحقیقات مستقل و معتبر بین المللی" در این باره شد و گفت دولت مصر "وظیفه دارد درباره مرگ تاسف انگیز او توضیح دهد. آقای بلانت هدایت هیاتی از نمایندگان پارلمان و وکلا که درباره شرایط جسمی آقای مرسی هشدار داده بودند را به عهده داشت.

امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، نیز که از بزرگترین حامیان اخوان‌المسلمین مصر محسوب می‌شود در پیامی توییتری با ابراز «مراتب عمیق تاسف» خود، مرگ محمد مرسی را به خانواده وی و مردم مصر تسلیت گفت.

سازمان عفو بین‌الملل نیز با انتشار اطلاعیه‌ای خواستار تحقیق در خصوص مرگ محمد مرسی شده است.

ماگدالنا مغربی، مدیر بخش خاورمیانه این سازمان، خبر مرگ محمد مرسی در دادگاه را «عمیقا شوکه‌آور» خواند و گفت: «مقامات مصر باید فورا تحقیقی بی‌طرف و شفاف را در مورد شرایط مرگ وی، وضعیت او در زمان بازداشت و نحوه دسترسی‌اش به درمان تشکیل دهند.»

افشای صوت محمد مرسی در سال ۲۰۱۷

محمد مُرسی رئیس‌جمهور سابق مصر در یکی از جلسات دادگاه که فایل صوتی آن فاش شده، تأکید می‌کند که مسئولان مصر او را تهدید کرده‌اند.

«محمد مُرسی» رئیس‌جمهور سابق مصر که در جلسه محاکمه دیروز به طور ناگهانی درگذشت، در یکی از جلسات دادگاه در سال 2017 گفته است که مسئولان مصر او را تهدید کرده‌اند.

حزب منحل شده «آزادی و عدالت» وابسته به گروه اخوان‌المسلمین در مصر، گزارش داد که مرسی در آخرین جلسه دادگاه گفت که «با [نوعی] مرگ عمدی از طرف مسئولان کودتا مواجه است و وضعیت جسمانی وی وخیم است و هفته گذشته چندین بار از هوش رفته بی‌آنکه مورد مداوا قرار گیرد».

خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز به نقل از یک منبع قضایی که خواست نامش فاش نشود، گزارش داد که مرسی در جلسه دادگاه درخواست کرد که به بیان دفاعیات خود بپردازد و به مدت ۲۰ دقیقه سخن گفت و طی آن تأکید کرد که اسرار زیادی دارد که اگر فاش کند آزاد خواهد شد اما به دلیل آنکه به امنیت ملی مصر آسیب نزد، از افشای این اسرار خودداری می‌کند.

به گفته این منابع مرسی دقایقی بعد از بیان این سخنان از هوش رفت.

شبکه الجزیره نیز در تأکید حرف دیروز مرسی، یک فایل صوتی از او که مربوط به جلسه محاکمه وی در پرونده «یورش به زندان‌ها» در سال ۲۰۱۷ است، منتشر کرد که مرسی در آن می‌گوید که از طرف مسئولان مصر تهدید شده است و تأکید می‌کند که «اسراری دارم که به دلیل حفظ امنیت کشور، تا زمان مرگم آن را افشا نخواهم کرد».

محمد مرسی در این فایل صوتی می‌گوید: «تا کنون نمی‌دانم در دادگاه چه می‌گذرد، نه وکیل نه خبرنگار و نه دادگاهی می‌بینم و حتی وکیلی که دادگاه تعیین کرده؛ هیچ اطلاعاتی برای دفاع از من در اختیار نخواهد داشت».

زندگی‌نامه محمد مرسی

محمد مُرسی، آگوست 1951 میلادی در روستای العدوه در استان الشرقیه به دنیا آمد. او پنجمین رئیس‌جمهور مصر و اولین رئیس جمهور پس از انقلاب ۲۵ ژانویه 2011 و اولین رئیس جمهور منتخب تاریخ مصر لقب گرفت.

وی پیش از ریاست جمهوری، عضو دفتر ارشاد جماعت اخوان المسلمین بود و ریاست حزب آزادی و عدالت را پس از تاسیس آن برعهده گرفت. در کارنامه فعالیت‌های سیاسی وی، حضور در پارلمان مصر موسوم به مجلس الشعب طی سال های 2000 تا 2005 میلادی به چشم می‌خورد.

محمد مرسی در سال 2013 و در اقدامی که طرفدارانش آن را کودتا می‌خوانند، توسط عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور کنونی مصر برکنار و روانه زندان شده بود.

مرسی و ایران

محمد مرسی، اولین رئیس جمهور مصر بود که پس از انقلاب اسلامی ایران به تهران سفر کرد. پیش از او انور سادات در سال ۱۹۷۵ و چهار سال قبل از انقلاب اسلامی به ایران رفته بود.

اگرچه محمد مرسی، از بسیاری جهات نقطه مقابل آقای سادات محسوب می‌شد، اما سفر او به پایتخت ایران در شهریور۱۳۹۱ نشانه سرآغازی جدید در سیاست خارجی مصر تعبیر شد.

رابطه سیاسی ایران و مصر پس از انقلاب ایران قطع شد. پیش از آن دو کشور دارای روابط بسیار نزدیکی بودند.