اخراج عارف از زمین بازی اصلاحات

گروه سیاست مثلث‌آنلاین: محمدرضا عارف در میان نامزدهایی که این روزها از سوی احزاب اصلاح‌طلب معرفی می‌شوند به صورت مستقل وارد انتخابات شده است؛ او چندی پیش به صراحت اعلام کرد: «من اگر باید بیایم میدان راحت می‌آیم و اگر نباید بیایم تا براساس خرد جمعی شخص بهتری بیاید، نمی‌آیم... من همیشه در ذهنم این بوده که اگر فردی مناسب‌تر از خودم پیدا کردم، بکشم کنار».

این سخن عارف را می‌شود اینگونه تعبیر کرد که برای او اصل بر آمدن است، مگر آنکه خلافش ثابت شود و حالا هم بنا دارد که در انتخابات ریاست‌جمهوری حاضر شود. اما عارف راه آسانی در پیش ندارد؛ چنانچه در گذشته و خاصه در سال92 هم اصلاح‌طلبان سر سازگاری چندانی با او نداشتند و آنها یک نامرد غیراصلاح‌طلب به نام حسن روحانی را به معاون اول دولت اصلاحات ترجیح دادند تا نشان دهند که محمدرضا عارف جایگاه ویژه‌ای در بین اصلاح‌طلبان ندارد که البته همین موضوع باعث بروز اختلاف‌هایی اساسی میان او با تمام اصلاح‌طلبان شد و حتی عارف نه به میل و اراده شخصی‌اش بلکه با دستور تشکیلاتی خاتمی از صحنه رقابت کنار رفت و حتی در نامه استعفایش اشاره‌ای به حمایت از روحانی نکرد و انصراف او را نباید به نفع روحانی دانست.

عارف در سال94 شانس خود را در انتخابات مجلس دهم امتحان کرد که البته توانست به عنوان سرلیست اصلاح‌طلبان در تهران وارد مجلس شود. او به محض ورود به مجلس از نمایندگی مجلس صرفا یک هدف را دنبال کرد؛ نشست بر صندلی ریاست مجلس. گویا عارف می‌خواست خود را اول به خودش و بعد به هم‌جناحی‌هایش ثابت کند و بگوید حالا که رئیس‌جمهور نشدم، رئیس مجلس می‌شوم! رویایی که البته هیچگاه در 4سالی که در مجلس حضور داشت محقق نشد و عارف جایگاهی بیش از یک نماینده ساده به دست نیاورد و همیشه بازی را به عالی لاریجانی باخت که البته در این مسیر بازهم اصلاح‌طلبان بر او حساب ویژه‌ای باز نمی‌کردند و دیده شد که در آخرین انتخابات هیئت‌رئیسه بسیاری از نمایندگان فراکسیون امید به رقیب عارف یعنی لاریجانی رأی دادند یا حتی تعدادی از امیدی‌ها بعد از گذشت مدتی از مجلس اساسا از فراکسیون امید خارج شدند. عارف همیشه آنها را متهم به بی‌وفایی سیاسی می‌کرد و آنها در مقابل از انفعال عارف گله می‌کردند که این منفعل بودنش را به دیگر اعضای فراکسیون امید هم تسری می‌داد.

البته که این نقد یعنی انفعال دائمی عارف تنها از سوی امیدی‌ها مطرح نبود، بلکه عموم فعالان سیاسی و بسیاری از مردم هم عارف را تندیس سکوت می‌دانند؛ فردی که در طول چهارسال نمایندگی‌اش هیچ ایده، طرح و بحثی را در مجلس مطرح نکرد و گویی که با همه قهر بود و انگار که صندلی ریاست‌جمهوری یا کرسی ریاست‌مجلس حق ابدی و ازلی او بوده است و او از این حق محروم شده است! عارف با چنین نگاهی در عین حال که یک صندلی مجلس را اشغال کرده بود، اما هم با خودش و هم با مردم در قهر به سر می‌برد البته که سکوت او به توانایی‌هایش هم باز می‌گشت؛ به معنای آنکه عارف ایده و طرح خاصی نداشت که بخواهد ارائه کند.

چنین عملکردی باعث شد حجم انتقادها به عملکرد اصلاح‌طلبان در مجلس فزونی یابد تا حدی که اخبار پراکنده‌ای به گوش می‌رسد که محمد خاتمی هم انتقادهای تندی در حضور عارف به عملکرد فراکسیون امید وارد کرده است. سکوت‌های مستمر عارف، بی‌عملی او و همراهانش در فراکسیون امید و نادیده‌گرفتن مشکلات عدیده مردم از سوی نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس دهم، همه و همه باعث شد که نگاه مردم نسبت به اصلاح‌طلبان بیش از پیش منفی شود. چنین شرایطی وقتی با عملکرد ضعیف دولت روحانی که برآمده از حمایت بی‌دریغ اصلاح‌طلبان بود، همراه شد، زمینه‌ای را ایجاد کرد که پایگاه و سرمایه اجتماعی اصلاح‌طلبان به شدت کاهش یابد و آنها نتوانند در انتخابات مجلس یازدهم توفیقی به دست آورند.

حالا و بعد از همه این فراز و نشیب‌ها عارف دوباره قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 نامزد شود. اویی که علاوه بر سال90 در سال84 هم بنای نامزد شدن در انتخابات را داشت که به دلیل نامزدی اکبر هاشمی رفسنجانی از آمدن صرف نظر کرد یا حتی در سال88 هم پیش از آنکه خاتمی بگوید می‌آیم می‌خواست در انتخابات شرکت کند و بعد از مطلع شدن از آمدن خاتمی در انتخابات حتی در آن مقطع نیت خود را هم ابراز نکرد؛ هرچند که در آن انتخابات نهایتا خاتمی هم کنار کشید و موسوی نامزد اصلاح‌طلبان شد. عارف حالا بازهم می‌خواهد بیاید اما نه با تکیه بر حزبی خاص. او یکه و تنها به میدان آمده به این امید که اجماعی بر رویش شکل بگیرد اما این گزاره هم بعید به نظر می‌رسد زیرا بسیاری از احزاب و شخصیت‌های مطرح جریان اصلاحات با او مشکلات اساسای دارند و حتما حزب کارگزاران سازندگی که همیشه او را نقد کرده است، حالا زیر بار حمایت از عارف نمی‌رود و حتی به نظر می‌رسد که خاتمی هم یک بار دیگر کارت خود را برای عارف نمی‌سوزاند؛ از طرفی تا اینجای کار تقریبا مهم‌ترین احزاب اصلاح‌طلبان از نامزدهای حزبی خود سخن گفته‌اند که در میان تمامی اسامی که احزاب معرفی کرده‌اند نام عارف دیده نمی‌شود.