چشم امید همه به چین برای توافق در وین

توافق هسته ای ایران که با مشقت فراوان به دست آمده بود با خروج دونالد ترامپ از آن به شدت آسیب دید و اکنون تلاش برای احیای این توافق به چالشی مشابه تلاش اولیه برای دستیابی به برجام تبدیل شده است و امید چندانی به موفقیت آمیز بودن زود هنگام تلاش های کنونی نمی توان داشت. برای موفقیت آمیز شدن گفت وگوها، باید همه طرف های گفت وگو تلاش کنند از مقصر جلوه دادن یکدیگر دست بردارند. توافق هسته ای، در پرتو یک دهه دیپلماسی و20 ماه گفت وگوهای فشرده بین ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت و آلمان به دست آمد. گفت وگوهای هسته ای اولیه ایران در واقع می تواند الگویی برای دیگر گفت وگوهای بین المللی مورد استفاده قرار گیرد چون برای دستیابی به توافق هسته ای دیگر مسائل موجود بین ایران و جامعه بین المللی کنار گذاشته شد و فقط مساله هسته ای به موضوع مذاکره تبدیل شد. با اینکه ایران انکار می کند که  قصد تولید جنگ افزار هسته ای را دارد، اما توافق هسته ای گامی برای پیشگیری از گسترش جنگ افزارهای هسته ای در منطقه آشوب زده خاورمیانه بود و این مساله از چنان اهمیتی برخوردار بود که دیگر مسائل مورد مناقشه را تحت الشعاع قرار داد.

در دوران زمامداری دونالد ترامپ با اینکه ایران مفاد توافق هسته ای را محترم می شمرد دولت آمریکا از توافق هسته ای خارج شد و با راه یافتن جو بایدن به کاخ سفید، زمینه برای ازسرگیری گفت وگوهای هسته ای فراهم آمد. اما این گفت وگوها نیز امروز به علت مقصر قلمداد کردن متقابل طرف های گفت وگو با بن بست روبه رو شده است.

ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، دولت جدید ایران را به سخت تر کردن موضع خود و عقب نشینی از امتیازهایی که در دوره های پیشین گفت وگوها داده بود متهم می کنند و ایران نیز همزمان برنامه هسته ای خود را شتاب داده است.

ایرانی ها خواستار لغو تحریم ها و تعهد دولت آمریکا برای خودداری از خروج از توافق احیا شده در آینده هستند. ایران در ضمن آمریکا و میانجی های اروپایی را به نادیده گرفتن پیشنهادهای تازه این کشور و تلاش برای مقصر جلوه دادن ایران به عنوان طرفی که مانع از پیشرفت گفت وگوها می شود، متهم می کند.

ایران همچنین اسرائیل را به شدت بخشیدن به رجزخوانی علیه گفت وگوهای هسته ای با هدف سرسخت تر ساختن موضع آمریکا و متحدانش متهم می کند. اسرائیل نیز ایران را تهدیدی علیه موجودیت خود معرفی می کند و می گوید که آماده است به طور یکجانبه علیه این کشور اقدام کند.

در وضعیت کنونی، چشم امید به هیئت نمایندگی چین برای شکستن بن بست در گفت وگوها دوخته شده است چون پکن می تواند برای نجات توافق هسته ای نقش میانجی صلح و سازش را بازی کند. وانگ کوآن، نماینده چین در گفت وگوهای هسته ای در وین می گوید، سه هفته گفت وگوهای فشرده به توافق مهمی درباره دو سند انجامیده است که می توانند سنگ بنای گفت وگوهای آتی و بازیابی برجام شوند.