فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گزینه احتمالی غرب در مواجهه با تهران

وی افزود: «در واقع دولت بایدن نمی‌خواست با دستیابی به یک توافق با ایران قبل از برگزاری انتخابات میاندوره‌ای کنگره، لابی قدرتمند اسرائیل در آمریکا را علیه خود فعال کند و شانس‌های مشخص و سرنوشت ساز خود را به جمهوریخواهان واگذار کند. جمهورخواهان قبل از برگزاری انتخابات مذکور، به دنبال بهره برداری حداکثری از تمامی فرصت‌ها جهت بازپس‌گیری کلِ کنگره از همتایان دموکرات خود بودند».

ساداتیان خاطرنشان کرد: «در این فضا، حصول توافق با ایران از سوی دولت بایدن می‌توانست به مثابه یک نقطه ضعفِ این دولت و کوتاه آمدن آن در برابر تهران از سوی جمهوری‌خواهان معرفی و تبلیغ گردد و موقعیت انتخاباتی دموکرات‌ها را به شدت تضعیف کند. با این حال، اکنون که انتخابات تمام شده و سنا در کنترل دموکرات‌ها باقی مانده و جمهوری‌خواهان در قالب مجلس نمایندگان به یک پیروزی شکننده رسیده‌اند، بسیاری از معادلات نیز تغییر کرده است. در کنار مساله انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا، باید موضوع تلاش‌های میانجی‌گرانه اروپا را نیز مورد توجه قرار داد».

وی ادامه داد: «در واقع اروپایی‌ها از این طریق سعی داشته‌اند تا از مزایای یک چنین موقعیتی (میانجی‌گری در پرونده اتمی ایران) بهره‌مند شوند (به طور خاص آن‌ها خواستار دریافت نفت و گاز ایران در آستاه فصل سرد سال بودند). البته که در این رابطه شاهد ارائه تحلیل‌هایی نیز به ویژه از سوی افراد نزدیک به تیم مذاکراتی کشورمان هم بودیم. این در حالی است که چنین نتیجه‌ای رقم نخورد و اروپا جدای از عدم برخورداری از مزایای بهره‌گیری از منابع انرژی ایران، نتوانست پرستیژ بین المللی خود را به واسطه میانجی گری و دستیابی به یک توافق احتمالی، تقویت کند».

سفیر سابق ایران در انگلستان گفت: «در این فضا، اروپایی‌ها به واسطه ایفای نقش میانجی‌گرانه سعی داشتند تا جای ممکن از ایجاد نزدیکیِ بیشتر میان ایران و محور قدرت‌های شرقی جلوگیری کنند. مساله‌ای که این هم محقق نشد. در این بحبوحه، وقوع اعتراضات اخیر در کشورمان نیز موجب شده تا حدی رویکرد اروپا در رابطه با ایران و به طور خاص مساله هسته‌ای این کشور، به سمت رویه‌های تهاجمی حرکت کند و آن‌ها فاصله خود را از ایران بیشتر و بیشتر کردند. همین موضوع نیز ریشه‌های ابتدایی صدور قطعنامه اخیر علیه کشورمان در شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی را کلید زده است».

این کارشناس سیاست خارجی کشورمان گفت: «جدای از آمریکا و اروپا، ایران بار‌ها خواستار بسته شدنِ پرونده مسائل پادمانی خود بوده که این مساله مورد موافقت غرب قرار نگرفته است. در عین حال، تهران اختلافات جدی دیگری را نیز در چند حوزه دیگر با کشور‌های غربی دارد که حل آن‌ها در برهه زمانی کنونی چندان محتمل نیست.  از چشم اندازی کلی اینطور به نظر می‌رسد که معادله اتمی ایران قفل شده و دستیابی به یک توافق میسر نیست».

وی افزود: «حتی اخیرا اظهار نظر‌هایی از سوی مقام‌های آمریکایی مطرح شد که فعلا پرونده مذاکرات از روی میز آن‌ها برداشته شده است. با این حال، تنها اندکی بعد آمریکایی‌ها اعلام کردند که خیر، همچنان به دنبال توافق با ایران هستند و اساسا بر پایه ادعای آن‌ها، این ایران است که آمادگی حصول توافق با غرب را ندارد. در واقع، آمریکایی‌ها به دنبال انداختن توپ در زمین ایران هستند. با این حال، نه ایران و نه آمریکا تاکنون به صراحت از پایان مذاکرات سخن نگفته اند».

ساداتیان خاطرنشان کرد: «در این فضا، عمانی‌ها اکنون تلاش‌های زیادی را جهت تسهیل روند مذاکرات و دستیابی به توافق انجام می‌دهند (قطر فعلا درگیری بازی‌های جام جهانی فوتبال است). اینکه این رایزنی‌های به نتیجه برسد و سرانجامی داشته باشد، و آمریکا و اروپا نیز آمادگی و زمینه‌های دستیابی به یک توافق با ایران را داشته باشند، حقیقتا موضوعی است که در ابهامِ کامل قرار دارد. ایران علاقه‌مند به احیای برجام با شرایط مطلوب خود است و آمریکا و اروپا هم در گذشته علاقه‌مندی شدیدتری را داشتند، اما اکنون میزان علاقه مندیِ آن‌ها کاهش یافته است (اما از بین نرفته است)».

سید جلال ساداتیان در پایان گفت: «در این فضا، شاهدیم که به طور خاص هم اروپا و هم آمریکا به سمت "تهدید کردن" نیز حرکت کرده اند. در واقع آن‌ها در قالب تحرکات اخیر و احتمالا آتی خود سعی دارند شرایطی را ایجاد کنند که فشار‌ها علیه ایران به شدت افزایش یابد.

من بر این باورم که به طور خاص با توجه به قطعنامه اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه ایران، محتمل‌ترین گزینه در رابطه با مساله هسته‌ای کشورمان (در صورت انعطاف نشان ندادن ایران)، فعال سازی مکانیسم ماشه از سوی آمریکا و اروپا علیه ایران است. حداقل بر اساس آخرین شواهد و قرائن این محتمل‌ترین گزینه است. حال اینکه اتفاقی خاصی بیفتند و مثلا لابی‌گری‌های عمانی‌ها و یا عراقی‌ها و یا دیگران نتیجه دهد، به نظرم با ابهاماتی جدی رو به رو است و اساس با این گزینه‌ها باید محتاطانه برخورد کرد».

منبع: فرارو