جدال دولت و دلار؛ آیا این کابوس تمام می شود؟

روزنامه جوان: همچنین رئیس‌جمهور این نوسانات را فاقد دلیل و ریشه بنیادی اقتصادی معرفی کرد و این نوید را داد که با بازگشت ارز‌های صادراتی، فضای بازار آرام شود. در این میان در جریان معاملات ارزی بین صرافان، ۴۵ میلیون دلار عرضه، از سوی بازارساز انجام شد که تنها توقف چند ساعته در مسیر رشد بهای دلار ایجاد کرد و رئیس کل گمرک از سه اقدام تنبیهی گمرک درباره رفع تعهدات میلیارد‌ها دلاری صادرکنندگان خبر داد.

اگرچه در دو سال گذشته بانک مرکزی با اعمال سیاست‌های پولی و ارزی خود توانست بازار ارز را به ثبات نسبی برساند، اما بی‌تفاوتی نسبت به اصلاحات در بخش بودجه و بانک‌ها نقدینگی را از محدوده ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان به محدوده ۲۵۰۰ هزار میلیارد تومان رساند و افزایش قدرت خرید در شرایطی که رشد اقتصادی وجود نداشت، موجب شد همزمان با بازگشایی مرز‌ها بر اثر شیوع ویروس کرونا و افزایش تقاضا برای ارز، اکنون مجدد قیمت ارز روند صعودی به خود بگیرد.

در حالی که ارزش پول ملی در برابر سایر کالا‌ها در حال کاهش است و این موضوع ۳۰ میلیون شاغل، مستمری‌بگیر و بازنشسته را با تنگنای مالی شدید روبه‌رو کرده، به طوری که دخل‌ها با خرج‌ها نمی‌خواند و در این بین بهای ارز، خودرو، سهام، طلا و سکه، زمین و ساختمان، لوازم خانگی و مواد غذایی به شکل روزانه در حال افزایش است، رئیس کل بانک مرکزی روز یک‌شنبه در شرایطی که دلار رکورد ۲۰ هزار تومان را شکست برای مدت کوتاهی در رسانه ملی حضور یافت تا از برنامه‌های بانک مرکزی برای حفظ ارزش ریال بگوید.

عبدالناصر همتی درباره دلایل نوسانات اخیر نرخ ارز اظهار داشت: در یک سال گذشته رشد نقدینگی ۳۱ درصد بوده که اگر با میانگین بلندمدت مقایسه کنیم ۶ دهم درصد زیاد شده که این ۶ دهم درصد نمی‌تواند التهابی را در بازار ارز ایجاد کند.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: اتفاقاتی در دو ماهه اول سال به خاطر کرونا افتاد و از نظر ارزشی نیز برخی از کالا‌های صادراتی ما مانند نفت و پتروشیمی دچار مشکل شدند. همچنین بعد از این که مرز‌ها باز شد و ورود کالا به کشور‌های طرف تجاری راه افتاد، طبیعی بود که ناترازی بین عرضه و تقاضای ارز در بازار به وجود آید که همه این موارد در کنار جو روانی که بعد از تصمیم آژانس انرژی اتمی و صدور قطعنامه علیه ایران ایجاد شد، عوامل برهم خوردن بازار بودند. همتی تأکید کرد: این شوک‌ها گذراست و علت آن این است که قیمت ارز در سامانه نیما مهم است، چرا که تجارت کشور در آنجا صورت می‌گیرد. میانگین قیمت ارز در سامانه نیما زیر ۱۶ هزار تومان است. میانگین یک ماه گذشته درهم ۴۴۰۰ تومان و دلار ۱۶ هزار تومان است که نشان می‌دهد این یک شوک موقتی است که برای شوک‌های موقتی نمی‌توانیم سیاست‌های پولی را تغییر دهیم.

وی تصریح کرد: اکنون کنترل‌ها انجام شده و در روز‌های آینده تعادل بین عرضه و تقاضا در سامانه نیما برقرار می‌شود و سعی می‌کنیم ثبات و تعادل را به اقتصاد برگردانیم.

همتی با اشاره به اینکه در دو سال گذشته حدود ۷۲ میلیارد دلار صادرات انجام شده که نزدیک ۴۵ میلیارد دلار از ارز آن برگشته است، افزود: ۲۷ میلیارد دلار هنوز برنگشته و امیدواریم صادرکنندگان تا پایان تیرماه شتاب بیشتری بدهند. از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی که ۴۵ میلیارد دلار آورده‌اند تشکر می‌کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی درباره انتشار اسامی صادرکنندگان متخلف بیان داشت: وزارت صمت اعلام کرد کسانی که ارز نیاوردند دیگر کارت بازرگانی نمی‌گیرند. علاوه بر این، دومین ابزار این است که شورای هماهنگی اقتصادی اجازه داد تخلفات به قوه قضائیه ارجاع شود و این‌ها ابزار‌هایی هستند که وجود دارد.

وی درباره دخالت بانک مرکزی در بازار ارز بیان داشت: یک کار این است که در بازار ارزپاشی شود که اگر لازم نباشد انجام نمی‌دهیم و برای نوسانات کوتاه‌مدت ذخایر را صرف این کار نمی‌کنیم، ولی اگر احساس شود نوسان بلندمدت خواهد بود مداخله می‌کنیم. اجازه نمی‌دهیم از نرخ ارز مناسب فاصله بگیریم و بیشتر دخالت بانک مرکزی برای تأمین منابع مورد نیاز واردات است.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: اگر دخالت ما این باشد که با نرخ پایین ورود کنیم، این کاری ندارد همان چیزی است که امریکا می‌خواهد، برای ما ثبات بازار مهم است.

همتی در خصوص روند تأمین ارز کالا‌های اساسی افزود: ما دو وظیفه مهم داریم که یکی تأمین دارو و کالای اساسی است و امروز در کشور همه امکانات وجود دارد. پس تأمین نیاز‌های روزمره زندگی مردم برای ما مهم است و تأمین کالا‌های اساسی نیز برای ما مهم‌تر.

وی گفت: من به عراق رفتم، چون پولمان آنجاست و می‌خواهیم خرید کنیم و بالاخره ما چیزی حدود ۱۵ میلیارد دلار کالای اساسی باید برای مردم بخریم. من با هر وسیله‌ای که باشد این کار را انجام می‌دهم. اولویت دوم ما تأمین مواد اولیه و قطعات کارخانجات است. برای ما کنترل تورم مهم است که انجام خواهد شد.

همچنین براساس اظهارات رئیس‌جمهور در جلسه روزگذشته ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، مطمئن‌ترین راه برای آرامش بازار ارز، ایفای تعهد صادرکنندگان برای برگشت ارز به چرخه اقتصاد و مدیریت بانک مرکزی در فضای آرام و باثبات بازارهاست و افزایش صادرات و تلاش‌های موفقیت‌آمیز برای بازگشت درآمد‌های ارزی به کشور و همچنین عرضه ارز حاصل از صادرات از سوی صادرکنندگان وضعیت آرام‌تری را در بازار ارز به وجود خواهد آورد.

۳ اقدام تنبیهی گمرک درباره رفع تعهدات ارزی صادرکنندگان

از سوی دیگر رئیس کل گمرک در گفتگو با خبرگزاری فارس در مورد اقداماتی که قرار است برای رفع تعهد ارزی صادرکنندگان انجام شود، اعلام کرد: در گام اول از تسهیلات ویژه گمرکی محروم خواهند شد، همچنین معافیت مالیاتی صادراتی آن‌ها مراعا و منوط به رفع تعهد ارزی خواهد ماند و در ادامه کالای آن‌ها از مسیر سبز گمرکی به مسیر زرد و قرمز هدایت می‌شود.

سیدمهدی میراشرفی خاطرنشان کرد: وزارت صمت نیز برای کارت‌های بازرگانی اشخاصی که رفع تعهد ارزی نکرده‌اند محدودیت اعمال خواهد کرد و اگر به نتیجه نرسد این کارت‌ها ابطال می‌شود و در صورتی که این روش‌ها نیز جواب ندهد به مراجع ذی‌ربط و قضایی معرفی خواهند شد.

اعلام دستورالعمل نحوه بازگشت ارز صادراتی سال۹۹

بانک مرکزی با صدور ابلاغیه‌ای دستورالعمل نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات در سال ۹۹ را اعلام کرد.

پیرو اطلاعیه ۱ /۳ /۱۳۹۸ بانک مرکزی، به دنبال الزام صادرکنندگان از روز ۲۲ فروردین ۱۳۹۷ به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود به چرخه اقتصادی کشور به اطلاع می‌رساند مطابق با تصمیمات کمیته موضوع ماده «۲» مصوبات چهاردهمین جلسه «شورای عالی هماهنگی اقتصادی» ابلاغی طی نامه شماره ۹۷۴۰۵ مورخ ۲۳ /۷ /۱۳۹۷ «بسته سیاستی نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات در سال ۱۳۹۸ و نحوه رفع تعهدات ارز صادراتی سال ۱۳۹۷ صادرکنندگان» برای سال ۱۳۹۹ تمدید شده است، به طوری که نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات سال ۱۳۹۹، همانند سال ۱۳۹۸ و نحوه رفع تعهد ارزی سال ۱۳۹۸ با رعایت شرایط اعلامی برای سال ۱۳۹۷ خواهد بود.

همچنین صادرکنندگان به منظور بهره‌مندی از هرگونه نرخ صفر و معافیت‌های مالیاتی و نیز استرداد مالیات و عوارض موضوع ماده (۱۳) قانون مالیات بر ارزش افزوده تا پایان تیر سال ۱۳۹۹ مهلت دارند نسبت به ایفای تعهدات ارزی صادراتی سال ۱۳۹۸ خود اقدام کنند.