آخرین ضربه بر دولت ائتلافی مرکل پایان ائتلاف اجباری در برلین
همایون بشارت/ روزنامه نگار
اگرچه آنگلا مرکل صدر‌اعظم آلمان انحلال رسمی دولت ائتلافی این کشور را اعلام نکرده است، اما اکثر تحلیلگران مسائل آلمان معتقدند که عملا این دولت به پایان کار خود رسیده است. تشدید رقابت‌های انتخاباتی میان دو حزب دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات از یک سو و اختلافات شدید حاکم بر دولت ائتلافی آلمان،جایی را برای بقای این دولت باقی نگذاشته است. در چنین شرایطی از دولت ائتلافی متشکل از سوسیال دموکرات‌ها و احزاب متحد مسیحی، تنها یک اسم باقی مانده است. طی روزهای اخیر و در فاصله حدود دو ماه باقیمانده تا انتخابات سراسری آلمان، شاهد جبهه‌گیری شدیدتر اعضای دولت ائتلافی این کشور علیه یکدیگر هستیم. این جبهه‌گیری مدت‌هاست در داخل دولت آغاز شده است. در سال 2015 میلادی و در جریان تشدید بحران پناهجویان در آلمان، زیگمار گابریل به‌عنوان معاون صدر‌اعظم آلمان صراحتا در مقابل مرکل ایستادگی کرد و سیاست‌های وی را در قبال پناهجویان ناکارآمد توصیف کرد. همچنین انتقاداتی از سوی دیگر شخصیت‌های کابینه ائتلافی از جمله فانک والت‌اشتاین مایر (وزیر امور خارجه سابق و رئیس‌جمهور فعلی آلمان) علیه مرکل صورت گرفته است. انتقاداتی که نشان می‌دهد اختلافات موجود در دولت ائتلافی مرکل تا چه اندازه‌ای جدی است.
صورت‌مساله در خصوص دولت ائتلافی آلمان تا اندازه زیادی پیچیده است. واقعیت امر این است که در جریان رقابت‌های انتخابات سراسری گذشته در آلمان، حزب سوسیال دموکرات نتوانست پیروز شود و اتفاقا شکست سختی را در مقابل حزب دموکرات مسیحی به رهبری مرکل تجربه کرد. با این حال در نهایت، صدر‌اعظم آلمان ناچار شد با سوسیال دموکرات‌ها دست به ائتلاف زده و دولتی ضعیف تشکیل دهد. دلیل این مساله کاملا مشخص بود. دموکرات‌های آزاد به‌عنوان حزب متحد دموکرات مسیحی‌ها، نتوانست به پارلمان راه پیدا کند. در چنین شرایطی مرکل و حزب دموکرات مسیحی برای تشکیل دولت، چاره‌ای جز ائتلاف با احزاب مخالف خود نداشتند. پس از اینکه رایزنی‌های حزب دموکرات مسیحی با حزب سبز آلمان به نتیجه نرسید، این حزب ناچار شد با اصلی‌ترین حزب مخالف خود یعنی سوسیال دموکرات‌ها دولت ائتلافی تشکیل دهد. حضور افرادی مانند اشتاین‌مایر، زیگمار گابریل و اشتاین بروک در دولت مرکل، از نکات قابل‌توجهی بود که ذهن بسیاری از تحلیلگران مسائل اروپا را به خود مشغول کرد. از همان ابتدا مشخص بود که جمع شدن این افراد با مرکل در یک چارچوب سیاسی امکانپذیر نیست. حتی بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که این دولت، اساسا نخواهد توانست به کار خود ادامه دهد. با این حال مرکل با سران حزب سوسیال دموکرات توافق کرد که شاکله دولت(به‌رغم اختلافات اساسی موجود) حفظ شود. در هر حال، تشکیل دولت ائتلافی متشکل از دموکرات مسیحی‌ها و سوسیال دموکرات‌ها از همان ابتدا پیام «ناکارآمدی دولت آلمان» را به مخاطبان داخلی و خارجی این کشور مخابره کرد.
هم‌اکنون در آستانه برگزاری انتخابات سراسری جدید در آلمان قرار داریم. آنگلا مرکل از مشاهده نتایج نظرسنجی‌های عمومی در کشورش خرسند است. او امیدوار است که این بار بتواند دولت آلمان را بدون حضور سوسیال دموکرات‌های رقیب تشکیل دهد. به نظر می‌رسد افکار عمومی آلمان نیز از وضعیت فعلی خسته شده و خواستار حضور دولتی یکپارچه در راس معادلات سیاسی و اجرایی خود هستند. به عبارت بهتر، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌هایی که شهروندان آلمان با آن مواجه هستنند، پایان دادن به وضعیت موجود در این کشور است. آنها خواستار حضور دولتی یکپارچه و کارآمد هستند که اعضای آن بر سر مسائل کلان با یکدیگر اختلاف نداشته باشند! با این حال، در شرایط فعلی سوسیال دموکرات‌ها نیز نهایت تلاش خود را برای پیروزی یا لا‌اقل ممانعت از شکل‌گیری دولت یکپارچه توسط ائتلاف احزاب مسیحی صورت می‌دهند. نکته قابل تامل اینکه برخی اعضای دولت مرکل که تا‌کنون به علت حضور در دولت ائتلافی ترجیح می‌دادند اختلافات خود با صدر‌اعظم آلمان را عیان نکنند، در برهه فعلی سکوت خود را شکسته و انتقادات خود از وی را علنی کرده‌اند. یکی از این افراد،کاترینا بارلی وزیر خانواده دولت مرکل است. بارلی در خصوص صدر‌اعظم آلمان و مواضع وی می‌گوید: «مرکل در هیچ موضوعی یک موضع واقعی را اتخاذ نمی‌کند. بسیاری از شهروندان و رای‌دهندگان آلمان از مرکل خسته شده‌اند. به تازگی و در عرض چند هفته حدود 22 هزار نفر به عضویت حزب سوسیال دموکرات در‌آمده‌اند. باتوجه به رکود سال‌های اخیر می‌توان این روند را یک انفجار دانست. به نظر من این وضعیت از جو خوش‌بینی ایجاد شده که مارتین شولتز، نامزد صدر‌اعظمی آلمان از حزب سوسیال دموکرت ایجاد کرده است.»
اظهارات اخیر وزیر خانواده دولت مرکل، نقطه آشکار‌ساز پایان دولت ائتلافی در این کشور است. شاید این سخت‌ترین موضع‌گیری موجود علیه صدر‌اعظم آلمان (از سوی یکی از اعضای دولت ) تا کنون بوده است. بدیهی است که در چنین شرایطی مرکل نمی‌تواند از وجود یک دولت ائتلافی طبیعی در برلین خبر دهد! مبارزات انتخاباتی در آلمان عملا کلید خورده و در چنین شرایطی، اعضای دولت ائتلافی نسبت به یکدیگر به دید رقیب می‌نگرند. رویکرد توصیه‌ای مرکل در خصوص پرهیز از نمایان ساختن اختلافات داخلی در دولت ائتلافی نیز نمی‌تواند تاثیری در این خصوص داشته باشد. «پروژه مهار مرکل» به دغدغه‌ای اصلی در میان سوسیال دموکرات‌ها تبدیل شده است. اگر مارتین شولتز، نامزد سوسیال دموکرات‌ها برای احزاب پست صدر‌اعظمی به مانند اسلاف خود مانند اشتاین مایر و اشتاین بروک در مصاف با مرکل شکست بخورد، سوسیال دموکرات‌ها مسیر سختی را در تقابل با صدر‌اعظم آلمان در پیش خواهند داشت. در این صورت، مرکل برای چهارمین بار به‌عنوان صدر‌اعظم سرزمین ژرمن‌ها انتخاب خواهد شد و قدرت مانور فوق‌العاده‌ای در عرصه سیاسی و اجتماعی و اجرایی کشور خود پیدا خواهد کرد. در چنین شرایطی سوسیال دموکرات‌ها نه تنها در شکل‌دهی دولت نقشی نخواهند داشت، بلکه بسیاری از ابزارهای خود را برای مهار آنگلا مرکل نیز از دست خواهند داد. آیا سوسیال دموکرات‌ها طی دو ماه باقیمانده خواهند توانست مانع از شکل‌گیری این روند شوند؟
دیدگاه تان را بنویسید