مذاکرات وین تعیین تکلیف برای دولت‌های آینده

صادق کوشکی در ویژه برنامه شنبه‌های انتخاباتی با موضوع دولت جوان‌حزب‌اللهی «چالش‌های بین‌المللی دولت آینده با تاکید بر مذاکرات وین»  که توسط کمیته استانی انتخابات نهضت استادی بسیج اصفهان با همکاری بسیج دانشجویی استان، برگزار شد، اظهار داشت: مذاکرات وین عملا تعیین تکلیف هست برای دولت آینده و دولت‌های آینده است.

چرایی مذاکرات وین و چالش‌های آن برای دولت آینده

استاد روابط بین‌المللی دانشگاه تهران با بیان این که براساس عنوان برنامه دنبال این بحث هستیم که دولت آینده فارغ از این که چه کسی براساس انتخاب مردم به قدرت دست یابد چه نکات و مشکلاتی خواهند داشت، براساس آنچه مذاکراتی وین ممکن است بجای بگذارد، گفت: برای این باید برویم به متن اصلی بنام برجام و این که چه ویژگی‌هایی داشت و چرا مذاکرات وین بعنوان مکمل مقوله برجام مطرح شد و چالش‌های آن برای دولت آبنده چه خواهد بود.

وی افزود: در برجام دو خط محدودیت برای کشور ما پیش‌بینی شده بود خط اول محدودیت‌های زمانی و خط دوم بازرسی‌های خاص و ویژه بود، محدودیت‌های زمانی براساس آن چه در برجام ذکر شده بود دولت ایران تعهد کرده بود که در بازه های زمانی ۸،۱۰، ۱۵، ۲۵ سال و نامحدود فعالیتهای هسته‌ای خود را متوقف کند.

کوشکی بیان کرد: عملا محدودیت‌های زمانی به صورتی طراحی شده بود که ایران نتواند پاسخگوی نیازهای خود به برق هسته‌ای تولید میله سوخت برای رسیدن به برق هسته‌ای یا رفع نیازهای خود با استفاده از این عرصه باشد مثلا تولید اورانیوم با غنای ۲۰ درصد برای مصارف پزشکی و بسیاری موارد دیگر است.

استاد روابط بین‌المللی دانشگاه تهران، گفت: خط دوم محدودیت‌های برجامی بحث بازرسی‌ها بود که در بحث بازرسی‌ها یک بازرسی عادی وجود دارد همان که براساس پادمان و NPT انجام می‌شود که اکثر کشورها می‌پذیرند و بازرسی‌ها در اختیار ات حاکمیتی دولت‌هاست که ضوابط خیلی خاصی دارد دست بازرسان آژانس خیلی باز نیست؛ دسته دوم بازرسی‌هایی است که توسط پرتکل الحاقی انجام می‌شود و تعداد کمتری کشورها پذیرفته‌اند و بازرسی‌ها سنگین‌تر است و اختیارات بازرسان بیشتر است.

براساس متن برجام یک روش سومی برای بازرسی به کشور ما تحمیل شد

وی گفت: اما براساس متن برجام یک روش سومی برای بازرسی به کشور ما تحمیل شده که تقریبا در دنیا نمونه ندارد سنگین‌ترین نظام بازرسی برتاسیسات هسته‌ای در برجام برای کشور ما پیش‌بینی شده هم از نظر میزان اختیارات بازرسان بسیار زیاد است و هم از نظر الزام دولت ایران برای همکاری با بازرسان یعنی تقریبا در دنیا هیچ کشوری نداریم که به این حد دست بازرسان را باز گذاشته باشد.

کوشکی ادامه داد: این دو عرصه عمده محدویت‌های برجامی هستند و دولت ایران تعهد داده که اجرا کند و اگر دولت ایران همکاری نکند و نپذیرید یک اهرم فشار سنگینی بنام مکانیسم ماشه علیه ایران پیش بینی شده است.

استاد روابط بین‌المللی دانشگاه تهران سپس به ماهیت تیم‌های بازرسی‌ها هم اشاره کرد و گفت: سربازرس رئیس تیم بازرسی سامان ملل از تاسیسات عراق در زمان دولت صدام خاطرات خود را منتشر کرده و در بخشی از این کتاب اشاره می‌کند که این بازرس‌ها در حالت عادی اخبار و اطلاعات محل بازرسی را به امریکایی‌ها و انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها منتقل می‌کنند و یکسری بازرسان  اطلاعات را روی میز مقامات نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی قرار می‌دهند.

کوشکی بیان کرد: در آن مقطع ترکیب برجام عبارت بود از آمریکایی‌ها، انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها که عضو دائم شورای امنیت بودند و آلمان که عضو شورای امنیت نبود به اضافه روسیه و چین، در مقطعی که بحث برجام پیگیری می‌شد از سال 92 تا 95 روسیه و چین نگاه متمایلی داشتند به طرف غربی همراهی می‌کردند و می‌خواستند محدودیت‌های هسته‌ای علیه ایران اجرا شود اما از سال 95 به بعد به دلیل رقابت‌های چین و روسیه با آنها کم کم حالت خنثی پیدا کردند و از آن طرف بعد از خروج امریکا از برجام عملا اهرم فشار برجام علیه کشور ما نقطه ضعف خود را دید.

استاد روابط بین‌المللی دانشگاه تهران بیان کرد: در عین این که ما در برجام بودیم این امکان را پیدا کردیم و موفق شدیم گام‌هایی برداریم برای رفع محدودیت‌ها و رفع نیازها در حوزه هسته‌ای، غنی‌سازی 60 درصد را شروع کردیم سانتریفیوژها نسل جدید را نصب کردیم که بازدهی خیلی بیشتری دارند و فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای خودمان را انجام می‌دادیم و مصوبه مجلس هم که قرار بود از بهمن ماه اجرا شود بازرسی‌های ما را به حد عادی بر می‌گرداند یعنی ما از زیر دو خط فشار برجامی خودمان را نجات دادیم و حرکت برای رفع نیازمندیهای کشور و جبران عقب‌ماندگی‌ها بود.

وی ادامه داد: چنین حالتی اصلا برای غربی‌ها قابل تحمل نبود مخصوصا برای انگلیس و فرانسه و  امریکای بایدن که می خواست برگردد به برجام و محدویت‌های برجامی را روی ایران اعمال کند اینجا بحث مذاکرات وین شکل گرفت که رهبر معظم انقلاب سه سرفصل برای مذاکرات وین تعیین کردند اولین نکته این که امریکایی‌ها بایستی همه تحریم‌های اعمال شده علیه ایران را لغو کنند دوم دولت ایران و مقامات ایرانی بررسی کنند که آیا این تحریمها لغو شده عملا یا خیر.

کوشکی در خصوص این که در مذاکرات وین چه می‌گذرد، گفت: اخبار و اطلاعاتی که مطرح می‌شود مذاکرات پیش می‌رود یا به کندی پیش می‌رود و نمی‌گذاریم فرسایشی شود است اما  چه می‌گذرد و هدف نهایی چیست در رسانه‌های خارجی انگلیسی زبان دقیق مطرح می‌شود اخبار به صراحت تاکید دارد به این که امریکایی‌ها قرار نیست هیچ امتیازی به ایران بدهند هیچ تحریمی قرار نیست لغو شود و اصل این است که ایران تعهدات برجامی خود را اجرا کند یعنی تمام غنی‌سازی که انجام داده رقیق و اکسید و سانتریفوژها را حذف کند نظام بازرسی را بپذیرد که هنوز متاسفانه هم وجود دارد دولت سه ماه مهلت خواست از مجلس و سوم خرداد مهلت تمام می شود و جالب است دولت دوباره مهلت خواسته است.

استاد روابط بین‌المللی دانشگاه تهران گفت: اما اینجا تناقضی هست در اویل مذاکرات وین اخباری منتشر شد که امریکاییها ۴ یا ۱میلیارد دلار از دارایی‌های ایران  را آزاد می کنند اما وقتی به رسانه‌های انگلیسی زبان مراجعه می کنیم به صراحت مطرح می‌کنند که هیچ تحریمی لغو نخواهد شد و حتی کنگره امریکا اعلام کرد اگر دولت بایدن هم بپذیرد ما نخواهیم پذیرفت که تحریمی لغو شود.

وی گفت: اگر مذاکرات وین به نتیجه برسد دولت آینده دوباره با محدودیت‌های سخت و شدید برجامی مواجه خواهد شد و بهترین زمینه را آماده می‌کند برای این که بجای حل و فصل مشکلات کشور درگیر حل مشکل برجام باشد دولتهای غربی هم این را پنهان نکرده اند که با هر گونه رشد صنعتی، علمی، و تلاش برای حل مشکلات مخالف هستند و تحریم ها هم برای همین صورت گرفته است.  

کوشکی ادامه داد:  در کنار این که از مذاکرات وین اطلاعی ندارند حرکت‌هایی هم اتفاق افتاد که نگاهها از مذاکرات به وین کاملا به آن سمت‌ها معطوف شد یکی از این موارد انتشار فایل صوتی مصاحبه آقای ظریف است و فضای خبری در مذاکرات وین قطع شد و عملا باعث سکوت خبری و انحراف افکار از مذاکرات وین ایجاد کرد.

استاد روابط بین‌المللی دانشگاه تهران افزود: نکته دیگر این است که آنچه در وین صورت می گیرد مذاکراتی است برای احیای برجام و بازگردان امریکا به برجام در چنین حالتی دولت اعلام کرده مذاکرات چیز جدیدی نیست بازگشت به همان برجام است و به همین خاطر هم لازم نیست مصوبه مجلس داشته باشد نکته بعدی این که چون با اختیارات رئیس جمهور دارد صورت می‌گیرد اگر امریکا به برجام برگردد دولت آیند باید تبعیت کند از آن و اگر تعهدات عمل نشود با بازگشت امریکا به برجام مکانیزم فشار ماشه مطرح می کنند.

وی  گفت: مذاکرات وین عملا تعیین تکلیف هست برای دولت آینده و دولت های آینده یعنی دولت فعلی تعهداتی را می‌دهد که دولت آینده هر کسی که باشد ناگزیر است بپذیرد و اولین تبعات بازگشت امریکا به برجام این خواهد بود که مجددا زنجیر برجام برپای دولت ایران سنگینی خواهد کرد و فشارهای ناشی از برجام با حضور امریکا تشدید خواهد شد و عملا دولت آینده راه بسیار سختی را در پیش خواهد داشت که با وجود چنین زنجیرها و فشارهایی برای حل مشکلات کشور اقدام کند و برنامه های خود را پیش ببرد.